کریمانه با مردم ( ویژه ولادت حضرت امام حسن مجتبی (علیه السلام) )
ابن شهرآشوب در كتاب مناقب روایت مىكند كه: مردى از امام مجتبى علیهالسلام تقاضاى كمك مالى نمود. حضرت پنجاه هزار درهم و پانصد دینار به او داد. آنگاه فرمود: «برو باربرى بیاور تا این پولها را برایت حمل كند.» مرد، باربرى آورد، حضرت عباى سبز رنگش را به مرد سائل داد و فرمود: «این كرایه باربر است.»(32)
گاهى امام با دیدن انسانهاى بىپناه، خود به نیّات آنها پى مىبرد و قبل از این كه چیزى بطلبند، هدایایى تقدیم مىكرد و منتظر اظهار نیاز آنها نمىنشست. روایت زیر گویاى همین مطلب است:
فردى از چادر نشینان خدمت امام مجتبى علیهالسلام شرفیاب شد. قبل از آن كه اظهار نیاز كند، حضرت امر فرمود كه هر چه در خزانه هست، به او بدهند. وقتى به سراغ خزانه رفتند، مبلغ بیست هزار درهم یافتند و همه را به سائل نیازمند دادند. مرد سائل كه از رفتار سخاوتمندانه امام به شگفت آمده بود، عرض كرد: آقاى من! چرا به من فرصت ندادید تا نیاز خود را بیان كنم و در مدح شما سخن بگویم؟ امام در پاسخش فرمود:
«ما گروهى هستیم كه بخششهایمان تازه و بىدرنگ صورت مىگیرد.»(33)
امام مجتبى علیهالسلام در جود و كرم از همگان سبقت گرفته بود؛ آن چنان كه با بذل و بخششهاى خداپسندانه، دست از دارایىهاى خویش مىكشید و همه را در راه خشنودى خدا تقدیم مىكرد. این، در واقع بیانگر بىاعتنایى آن حضرت به مظاهر فریبنده دنیا بود. در همین مورد نوشتهاند:
«امام مجتبى علیهالسلام در طول عمر خود، دوبار تمامِ اموال و دارایى خود را در راه خدا خرج كرد و سه بار ثروت خود را به دو نیم تقسیم كرد و نصف آن را براى خود نگهداشت و نصف دیگر را در راه خدا بخشید.»(34)
ابن سعد در كتاب الطبقات الكبرىعلاوه بر روایت فوق مىافزاید:
«...حتى اگر دو جفت كفش یا دو جفت پاپوش داشت، یك جفت آن را براى خود برمىداشت و جفت دیگر را به نیازمندان مىرساند...»(35)
امام مجتبى علیهالسلام نسبت به فقیرانِ فرهنگى و فریب خوردگان جاهل نیز قلب رئوف و دل مهربان داشت. گر چه آنها بر اثر فریب دشمنان با هتاكى و بىحرمتى با امام برخورد مىكردند؛ اما امام هیچگاه از سخنان بیهوده آنان غضبناك نمىشد و با لطف و مهربانى آنها را نوازش مىكرد و به رفع نیازهایشان همت مىگماشت. آنان نیز با دیدن برخوردهاى خاضعانه امام به حیرت مىافتادند و در اندك مدت از گفتههاى خویش ندامت مىجستند و اظهار پشیمانى مىكردند. نمونه بارز فروتنى امام با فقرزدگان فرهنگى و دین باختگان بىهویت، ملاقات با آن مرد شامى است كه جریانش در متون تاریخى بیان شده است.(36)