اگر می‌خواهید قرآن را حفظ کنید با ما همراه شوید! (بخش اول)

الف) تصمیم: 

نخستین عامل توفیق برای حفظ قرآن کریم، تصمیم جدّی و اراده ی نیرومند است. قدرت اراده بیش از قدرت حافظه در تحقق این آرمان مۆثر است.

ممکن است کسی از حافظه ی قوی برخوردار نباشد اما قدرت اراده، کمبود ناشی از عدم قوت حافظه ی او را جبران کند و کسی با حافظه ای متوسط و یا حتی قدری پایین تر از متوسط نیز موفق به حفظ قرآن گردد. اما قوت حافظه برای کسی که به ضعف اراده مبتلاست کارساز نیست.

این واقعیت را جدی بگیرید ، تصمیم جدّی کارسازتر از نیروی حافظه است و تا تصمیم جدی نگیریم و با تمام توان تلاش نکنیم ، خداوند متعال توفیق حفظ کتابش را به ما عنایت نمی کند.

در واقع «جهاد» به معنای بکارگیری همه ی توان، شرط اول موفقیت در همه ی کارها است و شرط دوم «اخلاص» است، هر کس با همه ی توان و برای خدا حرکت کند بی تردید به مقصد می رسد که خداوند متعال وعده داده است:

«والَّـــذینَ جَاهَــدوُا فِـیـنَا لَنَـهدِیَنَّــهُم سُـبُـلَنَا»

و بی تردید کسانی را که به خاطر ما جهاد کردند، به راههایمان هدایتشان می کنیم. (سوره عنکبوت: آیه 69)

و مبدأ تحقق هر دو شرط اراده ی قوی و تصمیم جدّی است.

ب) نذر کردن:

برخی به منظور تقویت اراده، از طریق نذر یا عهد و یا قسم، کاری را برخود واجب می کنند، مثلاً نذر می کنند که قرآن را حفظ یا هر روز مقدار معینی از محفوظات خود را تکرار کنند.

البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست که تقویت اراده از راه ایجاب شرعی پسندیده نیست و چه بسا انسان را ناخواسته به تخلف از نذر وادار سازد.

اصولاً واجب ساختن کاری بر خود از طریق نذر و امثال آن در اسلام مذموم و مکروه است، یکی از اصحاب امام صادق (علیه السلام) به نام اسحاق بن عمار نقل می کند که از آن حضرت پرسیدم:

من بر خود مقرر کرده ام که دو رکعت نماز شکر در سفر و حضر بخوانم، آیا می توانم در سفر و در روز انجام دهم؟

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

«اِنّی لأ کـرَهُ الایجابَ : اَن یُوجِبَ الــرَّجُـلُ عَلی نَـفسِـهِ»

من از ایجاب کراهت دارم، این که انسان چیزی را بر خود واجب کند.

گُــفتم: برای خدا بر خود واجب نکردم، تنها بر خویشتن مُقــرّر کردم که دو رکعت نمــاز شُــکر برای خُدا بخوانم، آیا می توانم آن را ترک کنم؟

فرمود: آری (وسایل الشیعه: ج 16/ ص 189/ ح 1)

 

ج) نظم:

تصمیم جدّی و تلاش بدون نظم، کارساز نیست. یکی از شرط های اصلی موفقیت در حفظ قرآن، نظم در به یاد سپردن و نظم در تکرار محفوظات است.

بنابراین پس از تصمیم جدّی و برنامه ریزی برای حفظ قرآن، طالب باید با همه ی توان بکوشد در هر موقعیتی به طور منظم، طبق برنامه عمل کند و هیچ چیز مانع او نشود.

نکته ی قابل توجه در برنامه ریزی برای حفظ این است که برنامه باید با قدرت حافظه ی طالب و فرصت او برای حفظ و تکرار محفوظات، متناسب باشد. مثلاً اگر در هر روز تنها دو سطر می تواند حفظ کند باید به گونه ای برنامه های خود را تنظیم کند که اولاً هر روز به طور مرتب دو سطر حفظ کند و ثانیاً هر روز محفوظات قبلی را تکرار کند تا جائی که مطمئن شود فراموش نمی کند.

 

د) تهاجم:

یکی از رازهای مهم موفقیت در حفظ قرآن، تهاجم برای حفظ آن است. مقصود از حفظ تهاجمی، بهره گیری از همه ی ظرفیت فکری و روانی برای به یاد سپردن منظم این کتاب آسمانی در کمترین زمان ممکن است.

استفاده از این روش، به یاد سپردن قرآن را شیرین و تداومش، کام جان را شیرین تر می نماید اما حفظ کُند، نا منظم و تدریجی، ملال آور و چه بسا موجب انصراف از تصمیم اولیه گردد.